Reaktif Güç Rölesi

Günümüzde enerji üretiminin büyük bir kısmının fosil yakıtlara bağlı olması sebebiyle pahalı oluşu, sera gazları emisyonu ile çevreye zararlı gazlar salınması ve tükenebilir oluşu, enerji verimliliği konusunun önemini açıkça ortaya koymaktadır. Enerjinin verimli kullanılması endüstride kayıp ve kaçakların doğru bir şekilde ölçülerek tespit edilmesiyle gerekli önlemlerin alınması şeklinde uygulanır. Bunları yapabilmek için şebeke hattından harmonik dahil tüm ölçümleri detaylı bir şekilde alınabileceği hassas ölçü aletlerine "ŞEBEKE ANALİZÖRÜ", iş yapmayan ancak şebekeden çekilen reaktif enerjinin kompanzasyonunu sağlayacak "REAKTİF GÜÇ KONTROL RÖLESİ ve PANOSU" cihaz ve sistemlerine ihtiyaç vardır. Kompanzasyon, akım ile gerilim arasındaki faz kaymasının (cosϕ) düzeltilerek ideal seviyeye getirilmesi işlemidir. Rezistif yüklerde akım ile gerilim arasında faz farkı olmaz. Bu şekilde şebekeden talep edilen güç (AKTİF GÜÇ) ideal güçtür. Endüktif yüklerde (Motor, transformatör vb.) akım gerilime göre geri kalırken, kapasitif yüklerde (UPS vb.) ileri yönde olmaktadır. Bu durum şebekeden aktif güç yanı sıra (REAKTİF GÜÇ) çekilmesi demektir. Kayıp olan bu güç, tesis tarafında şebekeden ihtiyaç fazlası akımlar çekilmesine ve daha büyük ve maliyetli tesisat kurulmasına neden olurken elektirik üreticisi tarafında daha fazla üretim ve yatırım demektir. Dolayısıyla herhangi bir işe yaramayan ancak şebekeden talep edilen Reaktif Güç belli bir oranı geçtiğinde elektrik faturasına "Reaktif Ceza" olarak yansımaktadır. Kompanzasyon işlemi (Merkezi Kompanzasyon) tesis girişine yerleştirilen bir kompanzasyon panosu ile yapılır. Bu pano Reaktif Güç Kontrol Rölesi, Kondansatör veya Şönt Reaktörler ile kontaktör, sigorta ve bağlantı kablolarından oluşur. Reaktif Güç Kontrol Rölesi (GKR) sistemin beynidir. Her faz için ayrı ayrı cosϕ, gerilim, akım, aktif güç, reaktif güç, görünen güç ile frekans ve sıcaklık ölçümlerini yapar. Cihaz yaptığı ölçümleri sürekli değerlendirerek kademelerine bağlı olan tek faz ve üç faz kondansatörleri ya da şönt reaktörleri ihtiyaç durumuna göre devreye alır ya da bırakır. Böylece reaktif gücün güvenli sınırlar arasında kalmasını sağlayarak tesisin reaktif ceza ödemesini önler. Kompanzasyon sayesinde çekilen faz akımları düşer kayıplar azalır. Aşırı ya da düşük gerilim, aşırı akım, düşük ya da aşırı kompanzasyon, sıcaklık, THD, faz sırası hatası gibi özel durumlar Alarm LED'leri ile gösterilerek alarm ya da fan röleleri yardımıyla kontrol sağlanır. İnform tarafından pazara sunulan GKR Reaktif Güç Kontrol Rölesinin en önemli özelliklerinden biri kademelerine bağlanmış olan tek faz ve üç faz kondansatörleri birlikte devreye alıp bırakarak dengesiz yük durumlarını ortadan kaldırmasıdır. Cihaz üzerinde bulunan RS485 bağlantısı ile tesis içi ya da dışından uzaktan izlemeye uygundur.